Sosyal Hizmet Uzmanı

Sosyal Hizmet Uzmanı

Türkiyedeki sosyal hizmete karşı sosyal çalışma tartışmalarına her tanık olduğumda nedense “Tanrılar Çıldırmış Olmalı” (The Gods Must Be Crazy) filmini hatırlıyorum…

En az lisans düzeyinde (4 yıllık üniversite eğitimi) örgün eğitim veren üniversitelerin Sosyal hizmet (social work) bölümünden teorik ve uygulamalı eğitimi tamamlayarak diploma almış, sosyal hizmet mesleki bilgi beceri ve değer sistemine sahip profesyonel meslek elemanıdır.

Gelişmiş ülkelerde master ve doktora düzeyinde eğitim alarak çeşitli alanlarda branşlaşırken (Klinik Sosyal Hizmet, Adli Sosyal Hizmet, Askeri Sosyal Hizmet, Okul Sosyal Hizmeti vb.) bizde halen lisans düzeyinde olup daha çok sosyal hizmet uzmanları mezun olduktan sonra alanda çalışarak ve de kendi gayretleri ile hizmet verdikleri alanda bilgi ve deneyimlerini geliştirmektedirler.

Hayat sürprizlerle doludur. Güvendiğimiz tüm aile ve dostlarımızın desteği, sağlığımız, yolunda giden işlerimiz gibi kaynaklarımızı, güçlerimizi, dayanaklarımızı yitirebiliriz. Sosyal hizmet uzmanı (Social Worker) insanların bu gibi sorunlarla başa çıkabilmeleri için insanların öz kaynaklarını geliştirerek ve kendilerini yenileyerek daha güçlü bir şekilde hayatın getirdiği sorunlarla mücadele etmelerine yardım eder.

Sosyal Hizmet Uzmanlarının isdihdam edildiği alanlar oldukça geniş olduğu gibi ciddi anlamda alana özgü bilgi birikimi de gerektirmektedir. Dolayısıyla sosyal hizmet mezunu bir meslek elemanının çalışacağı alana dair kendini yetiştirmesi, geliştirmesi ve sürekli yenilemesi gerekir ki mesleğe karşı geliştirilen önyargılar ve saldırılara karşı statüsünü ve saygınlığını koruyabilsin.

Özellikle 1990ların başından beri ülkeyi yönetenlerin farklı menfaatler sağlamak ve kendi menfaatlerine hizmet edecek oluşumlar meydana getirmek için mesleğe ve meslek elemanlarına karşı ciddi anlamda cephe aldıkları, meslekten olmayanları ilgili kadrolara yerleştirdikleri ve mesleki eğitim dahil her anlamda yozlaştırmaya yöneldikleri meslekle iligi olan herkes tarafından bilinmektedir.

Bütün bu saldırıların ve yozlaştırma çabalarının farkında olarak her meslek elemanının isdihdam edildikleri alanlarda (Aile ve Sosyal Hizmetler, hastaneler, klinikler, kamu ve özel kurum ve kuruluşlardaki sosyal servisler, okullar, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları, kaymakamlıklar, belediyeler, ruh sağlığı klinikleri sosyal servis acentaları, çocuk mahkemeleri, psikiyatri klinikleri, reahbilasyon merkerkezleri vs.) mesleği en iyi şekilde temsil ederek toplumda hak ettiği saygınlığa erişmeye katkı sağlamalıdır.

Sosyal Hizmet uzmanları kişilerle, ailelerle,  gruplarla ve cemiyetlerle çalışırken onların hayatlarındaki sorun alanlarını tespit ederek çözümlemelerine yardımcı olur. Örneğin aile içi şiddet, alko ve madde kullanımı, çocuk bakımı, yaşlı ve engelli bakımı gibi sorunların giderilmesinde yardımcı olabilir.

Sosyal Hizmet Uzmanı yeni müracaatçılar ile görüşmeye başlayarak onların içinde bulundukları durumlarını değerlendirip ne tür hizmetlere ihtiyaç duyduklarını tespit eder. Sonra yardim programlarını planlar. Bu genellikle iş buluncaya kadar maddi destek (belli zaman dilimi içinde) ya da kısa sureli eğitim programları, ücretsiz avukat temini, sağlık ve barınma hizmetleri gibi müracaatçılar ile özkaynakların bağlantısını içerir.

Sosyal Hizmet Uzmanı müracaatçılarla çalışır ve onlarla düzenli olarak görüşmeler yaparak onlara kesintisiz desteğini sürdürür ve onlardaki gelişimi izler. Klinik sosyal hizmet uzmanları özellikle ruh sağlığı servis hizmetlerini -teşhis, değerlendirme ve psikoterapi- sağlamak için eğitilmişlerdir. Klinik sosyal hizmet uzmanları uyuşturucu madde bağımlıları, alkolikler, depresyon, anxiyete (kaygı bozukluğu) ve istismar ilişkisi içinde olan kişi ve gruplarla çalışabilirler.

Sosyal Hizmet uzmanlarının çoğunluğu kamu sektöründe, devlet kurum ve kuruluşlarında ve dernekler, vakıflar gibi toplumun değişik kesimlerinde çalışırlar. Buna ek olarak devlet adına direkt müracaatçı ile çalışan toplum örgütleri ve mahalli yönetimlerde de çalışırlar.

Sosyal Hizmet Uzmanları sık sık araştırmalara katılarak programlar geliştirir, değerlendirmeler yapar, sosyal politikalar ve sosyal güvenlik ağlarının geliştirilmesine katkıda bulunur. Bu şekilde sadece sınırlı sayıdaki kişi ve gruplarla çalışmayla kalmaz tüm toplumun gelişmesine ve refahına katkılarda bulunur.

Sosyal hizmet uzmanları özel amaçlarla çocuklar, gençler, engelliler, HIV/AIDS, veya işsizlik gibi belirli gruplar ya da sorunlarla çalışır.

Bilgi, beceri ve mesleki değer sistemlerine sahip olan sosyal hizmet uzmanı bu bilgi ve becerilerini toplum için toplum yararına kullanmak durumundadır. Mesleki işlevlerini yerine getirirken kişi, grup ve toplulukların menfaat ve değerlerini gözetmek zorundadır. Örneğin bir sosyal hizmet uzmanı müracaatçının siyasi görüşünü, inancını, bağlı bulunduğu cemiyet ya da etnisiteyi esas alarak hizmet veremez, değerlendirmede bulunamaz.

Bu nedenlerdendir ki “manevi sosyal hizmet”, “dini sosyal hizmet” gibi kavramlaştırmaların sosyal hizmet profesyonu ile harhangi bir ilişkisi yoktur. Bu tür yaklaşımların gerek sosyal hizmet mesleğini ve gerekse konu olan dini yozlaştırmadan her iki taraftan tavizler vermeden, temel inanç ve ilkelerle çelişmeden varlığını sürdüremeyeceği açıktır.

---