Cezaevlerinde Psiko Sosyal Yardım Servisleri ve Uzmanları Bekleyen Riskler 2

İyileştirme Planı Nedir?

Başta ruh sağlığı alanı olmak üzere, toplumda, iş hayatında, adli süreçlerde insanların yaşantılarında çeşitli aşamalarda zaman zaman yolunda gitmeyen, kendi hayatı ve/veya başkalarının hayatında sorunlara yol açabilen yanlarının, yaşamın ve yaşam tarzının yeniden gözden geçirilmesi, bireyin kendisi, ailesi, çevresi ve toplum için yararlı birtakım dokunuşlara ve düzenlemelere ihtiyaç duyulabilmektedir. Özellikle son zamanlarda İnsan Hakları, Avrupa Standartları, Ulusal yargıda iyileştirme gibi çeşitli standartlar ve gerekçelerle sık sık düzenlemeler yapılmaktadır. Bu tür düzenlemelerin sağlam bir altyapı ile desteklenmeden yapılması çoğu kez ciddi sorunları da beraberinde getirebilmektedir. Oysa gerçekten toplum yararına yapılan çalışmalarda sağlam bir altyapı olduğu takdirde çalışmalarda ortaya çıkan sorunların öngörülebilir olduğu ve anında çözümlerin de üretilmesi ile çoğunlukla sorun olmaktan çıkacağı açıktır.

Özellikle ceza infaz kurumlarında hükümlülerin iyileştirilmesi yönünde yapılan düzenlemeler ile birlikte yönetmelik ve uygulamalar düzeyinde olsa bile iyileştirme planlarının gerekliliğinin ön plana çıkartılması bu planların ne kadar profesyonelce hazırlandığına bağlı olarak sonuçlar üretecektir.

PSYS uzmanı tarafından çalıştığı mahkuma özgü geliştirilmesi gereken iyileştirme planı sanıldığı gibi eğitim birimi tarafından hazırlanan eğitim planı ile herhangi bir benzerlik ya da ortak ögeler taşıması gerekmediği gibi hemen herkes için söylenebilecek ya da uygulanabilecek genel ifadeler ya da öneriler de değildir.

Aslında bugün burada bir iyileştirme planının nasıl olması gerektiğini yazmayacağım, ancak Dr. Cortney Ackerman'ın "Mental Health Treatment Plans" adlı yazısını Türkçe olarak paylaşacağım.

Dünyada ve Türkiye’de Sosyal İnceleme Raporları (SİR)

(Social enquiry reports (SER) / Social inquiry reports (SIR) or Presentence investigation reports (PSIRs) or Social investigation reports (SIR))

İmdat Artan - SHU

Bu yazımda Sosyal İnceleme Raporlarını (SIR) ele alıyorum. Sosyal İnceleme Raporlarının neden sosyal hizmette önemli olduğu, SIRlerin sosyal hizmet mesleğinin neresinde yer aldığı, kimlerin Sosyal inceleme raporları hazırlayabileceği tartışılmaktadır..

Yukarda saydığım başlıkların her biri ayrı ayrı ele alınıp incelenmesi gereken konular olmakla birlikte Türkiye’de adeta istila edilen sosyal hizmet alanları ve bu alanların sosyal hizmet mesleğinde yetkin olmayan farklı mesleklerden insanlar için parsellenmesi sorununu Sosyal İnceleme Raporları ile bağlantılı bir şekilde tartışıyorum. Tartışmamı Avrupa sürecinde toplum olarak bizim sosyal hizmete bakışımız ile Avrupa’nın bize bakışı arasındaki paralelliğe vurgu yaparak sonlandıracağım.

Bu konuyla ilgili yazmaya beni teşvik eden Sayın Tarımeri’ye teşekkür ederim. Çoktan beridir özellikle mahkemeler için cezaevi sosyal hizmet uzmanlarından istenen SİRler ve bu alanda yapılan ihmaller, eksiklikler ve aksaklıkları ve de istismara uğramış çocukları için adliyelerde görüşme odalarının olmayışı, çocukların koridorlarda en az istismarın kendisi kadar yıpratıcı ve rencide edici etkisi ve çocuğa yaşattığı travmaların göz ardı edildiğine dair düşüncelerimi de bu vesile ile dile getirme fırsatı elde etmiş olacağım.

Çocuk Mahkemeleri dünyada ilk olarak ABD’de kurulmuş ve daha Sonra İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kabul görmüştür. Türkiye’de bu anlamdaki çalışmalar daha çok batılılaşma bağlamında ve Avrupa ile bütünleşme amaçlı yürütülmektedir.

John Dewey 1899’da “En iyi ve en bilge ebeveynin kendi çocuğu için isteyeceği şey ne ise, aynı şeyi toplum bütün çocuklar için istemelidir” (Dewey 1899,3) diyordu.

Amerikan çocuk refahı alanında 1820 ve 1935 yılları arasında, iki ayırt edici zaman periyodu vardır, birincisi 19 yüzyılın başlarında başlar ve Sivil Savaşla sonlanır. İkincisi 1870’te başlar ve 1930’larda sonlanır. Amerikan çocuk-genç refahını geçmişte yeniden inşa etmesi kritik öneme sahiptir, zira tarihçi Peter Stearns’in de konuyu tartıştığı gibi periyotizasyon “tarihçilerin temel katkısı değişimi anlamaktır” (Stearns 1982, 14). Kronolojik olarak değişimle ilgili örnekler sağlamak o anın gücünü, politikalara etkisini ve aynı şekilde bağlantılı olarak toplumda yarattığı değişimin etkilerini gösterir¹.

Yüzyıldan fazladır, ABD’de eyaletler gençlik adalet sisteminin çocukların yetişkinliğe geçişlerinde toplumu koruma amaçlı bir sistem sağladığına inanmaktadır. Eyaletler farkına vardılar ki çocukların suça karışmaları yetişkinlerden farklıydı: sınıf olarak daha az kabahatliydiler ve değişim için daha iyi kapasiteye sahiptiler. Bu farklılığa yanıt olarak eyaletler gençler için ayrı bir mahkeme sistemi kurdular ve ayrı bir gençlik

1 Margaret K. Rosenheim, A Century of Juvenile Justice

Sosyal Hizmet Devletin Vatandaşına Borcudur

Türkiye’de sosyal hizmeti önemsemeyenler, göz ardı edenler toplumun gelişmesini, kalkınmasını istemeyen insanlardır. Toplumdaki aşırılıktan, dengesizlikten, yoksulluk ve kargaşadan nemalananlar toplumda belli bir dengenin, huzurun, istikrarın oluşmasını, gelişmesini istemeyenler sosyal hizmet mesleğinin ve bilincinin de gelişmesini, kabul görmesini istemezler. Günümüzde teknoloji ve media sayesinde insanlar dünyanın her yerinde olup bitenden anında haberdar olabilmektedir. Dolayısı ile olup bitenleri daha farklı açılardan görüp değerlendirebilmekte, geri kalmışlığın kader olmadığını, bir şeylerin yanlış gittiğini, birilerinin bir şeylerin önünü kestiğini de görebilmekte ve tepkiler ortaya koyabilmektedirler. Bu sebepten küçük hesaplarla toplumun gelişiminin, kalkınmasının, birey ve toplulukların tüm ülkenin imkan ve hizmetlerinden eşit olanaklarla yararlanmasının önünü kesenler bilmelidirler ki çok yakında toplum bunun da hesabını sorar.

Demokrasi insanların özgür iradesi ile topluma katkı sağlayarak insan onuruna yaraşır hayat tarzını özümseyerek, benimseyerek yaşatan en güzel yönetim ve yaşam tarzıdır. Toplum içinde tüm gruplara, inanç ve yaşam tarzlarına eşit mesafede her birey ve topluluğun başkalarının alanına girmeden, kimseyi incitmeden kendi inanç ve yaşam tarzını sürdürmesinin de garantisidir. Bunun sağlanamadığı ortamlarda demokrasinin varlığından söz edilemez.

Sosyal hizmet; kapitalist sistemde toplumdaki fırsatlardan çeşitli sebeplerle etkin bir şekilde yararlanamayan kişi, aile, grup ve toplulukların desteklenerek yeniden problemlerle baş etme becerilerinin geliştirilip üretken hale getirilerek sisteme kazandırılması yönünde yapılan profesyonel yardımlar bütünüdür. Bu hizmetler sadece hizmetten yararlananları topluma kazandırmakla kalmaz aynı zamanda kapitalist sistemin ayakta kalması için gerekli olan azami düzeyde üretim ve ürettiği ürün ve hizmetleri tüketecek bir ek yarar sağlar ki bu sadece ürünlerini pazarlamak için harcayacağı masraflardan çok daha az bir maliyetle gerçekleşme gibi artı bir kazanım sağlar.

Sosyal hizmetten yararlanan (müracaatçı) aldığı bu hizmet için herhangi bir borçlanma, mahcubiyet duyma, bedel ödeme, kandırılma gibi sorunlarla karşı karşıya kalmaz çünkü sosyal hizmet devletin vatandaşına olan borcudur, hizmetlerin tüm maliyetleri devlet tarafından karşılanır, hizmet alan kesimler de üretime katılarak ödediği vergilerle devletin sürekliliğine katkıda bulunur. Tabi ki bütün bu hizmetlere muhtaç olan kişi ve grupların tespiti ve yürütülüp takip edilmesi de profesyonel meslek elemanları tarafından yürütülmelidir.