Adalet Tanrıçası ya da Psiko Sosyal Servis Uzmanı

 

Adalet Tanrıçası ya da PSYS Uzmanı

Çünkü her şeyi bilir, her işi yapar ama emirle

Memurluk denince ilk akla gelen yoğun bürokrasidir. Hemen her kurumda yapılan işlerin anlam ve önemi bir yana en çok dikkat edilen özen gösterilen bürokrasiye ne kadar önem verildiği, işlerin kitabına ne oranda uydurulduğudur. Yapılan çaba ve faaliyetlerin toplum yararına, toplum norm ve ihtiyaçlarına ne kadar hitap ettiğinin herhangi bir önemi yoktur aslında. Tabi ki işlerin bu noktaya gelmesinin temelinde beceriksiz yöneticiler, "minareyi çalmadan önce kılıfını hazırlayan hırsızlar", "işini bilen memurlar" ve nice yıllardır her ortam ve koşula uyum sağlayarak, her türlü ortam ve koşulda her zaman kazanan, her zaman kandıran toplumun emek ve ideallerini, inançlarını sömüren işbilir uyanıklar ile her zaman kandırılan, korkutulan, uyutulan, her bireyi ürkek, tepkisiz toplum vardır.

Zaman zaman insanların sıkça kullandığı ..mış gibi yapmaktan bıkkınlık ifadelerinin samimiyetsiz olduğunu bu insanlarla yaptığınız kısa sohbetlerde anlıyorsunuz. Çünkü ..mış gibi yapmaktan bıkmak ya da kaçınmak bu şekilde yapanlara karşı aynı zamanda tavır almayı da gerektirir. İnsanların kendi tükenmişliklerini, kendi bıkkınlık ve yetersizliklerini başkalarında görmek onları bir nebzecik rahatlatıyor olmalı. Bunu çeşitli sorunları dile getiren, sorunlarla baş etme yol ve yöntemlerini arama girişimlerinde kolaylıkla yakalayabilirsiniz. Yakındıkları şeyleri değiştirmeye, sorunları ortadan kaldırmaya yönelik herhangi bir çaba göstermezler. 'Cennetten kovulmamak ama elmayı da yememezlik etmeme' lüksü.

Evrensel insan hakları, Avrupa standartları, demokrasi hak, hukuk, adalet gibi kavramlar ve bunları dile dolamanın sağladığı popülarite söz konusu olunca ceaevlerinde psiko sosyal yardım servislerine duyulan ihtiyaç da kaçınılmaz olmuştur. Dolaysıyla bir yandan hasıl olan ihtiyaç öte yandan ödün vermeme, mutlak kontrol ve mağrur duruşu bozmamadaki kararlılıkla trajik komik durumlar ve de tavırlar ortaya saçılmaktadır.

Psiko sosyal yardım servislerinin ceza infaz kurumunda oluşturtulmasından günümüze geçen sürede önemli bir ilerleme kaydedilmemekle birlikte servis uzmanlarının ihtiyaçları, karşılaştıkları sorunlar, taleplerinin göz ardı edilmesi her geçen gün daha belirgin bir hal alırken servisin iş yükü, uzmanlara yüklenen sorumluluklar, talebe uygun raporların oluşturulması yönündeki beklentiler katlanarak çoğalıyor. Bütün bu gelişmelerle birlikte bir de Covid-19 pandemi sürecinin getirdiği kısıtlamalar Servis elemanlarımızı nefes alamaz hale getirmiştir.

Özellikle gözlem ve değerlendirme raporlarında servis uzmanlarının hükümlüyü görüp görmediğinde bakılmaksızın hükümlüye ve hükümlünün tahliye olduktan sonra kendisine, ailesine, mağdura ve topluma verebileceği zararlara dair risk düzeyinin tespiti ve benzeri gibi servis uzmanlarının bilgi, beceri ve eğitim kapasitelerini aşacak niteliklerde hususlarda rapor düzenleme zorunluluğu servis uzmanlarını ciddi anlamda, yormakta, yıpratmakta, yıldırmakta ve tüketmektedir.

Her gün olmasa bile her hafta yeni talimatlarla psiko sosyal yardım servisi uzmanlarına yeni görev ve roller yüklenmekte, yeni işleri yapmaları istenmektedir. Bir yanda iş yetiştirme korkusu bir yanda hangi işi ne şekilde yapması gerektiğine dair yeterli bilgiye sahip olmamamın verdiği güvensizlik servis uzmanlarının stres ve anksiyetesini kontrol edilemez hale getirirken kimse ya ben bütün bunları nasıl yaparım? Bir kişinin günlük çalışma kapasitesi nedir? Grup çalışması yapmanın mesleki gerekleri, zemini ve pandemi ortamındaki koşulları nelerdir? Bütün bu çalışmaları eksiksiz yapmamı benden isteyenler alanda uzman mı? Bu şekilde talep etmelerine yasal zemin var mı? Kurumların fiziki ve personel altyapısı bu çalışmaları yapmaya uygun mu? Bir uzmanın günlük, haftalık, aylık ve yıllık vaka yükü nedir? Ben bu çalışmaları yapabilecek kapasitede eğitim aldım mı? Grup çalışmaları formatı nedir? Gruplar nasıl oluşturulur? Hangi çalışma gerçekten iyileştirmeye hizmet etmektedir? 

Doğrusu sadece bu ve benzeri sorulardan müteşekkil bir kitap yazabilirim. Ne yazık ki iyileştirme faaliyetleri, birey ve toplumu ve de birey ve toplumun ihtiyaçlarını göz ardı ederek tamamen işlevsiz bir noktaya doğru eviriliyor. 

Neden olmasın? Amirler kendileri ve kendi rol ve görevleri bağlamında neler yapabileceğine kafa yormak yerine psiko sosyal yardım servislerinin sanki tek başına ülkeyi kurtaracak birimmiş gibi her şeyi bildiğine, emir verdiğiniz sürece her istediğinizi yapmaya hazır ve nazır olduğuna inandıkları sürece ve servis uzmanları kendi hak, hukuk ve sorumluluklarına dair suskunluklarını koruduğu emir verildiği sürece yapamayacağı iş olmadığı izlenimini verdiği sürece bu sorunlar devam eder.

Öyle ya o bir Adalet Tanrıçası her şeyi bilir, her şeyi yapar, ama emirle!

Devlet Yoksa Töre Vardır

Bir toplumda düzenin sağlanması ve sürdürülmesi, sosyal yapının korunup geliştirilmesi, özel ve tüzel kişilerin varlığını koruyabilmesi ve gelişip üretebilmesi için modern anlamda devlet sistemine, bu sistemin işler olmasına bağlıdır. Toplumun üyeleri devlete güven duyduğu oranda devlet sistemini benimser ve kuşku duyduğu oranda sistemin beklenti ve yaptırımlarına karşı tavır almaya veya direnmeye çalışır. Bir toplumda kurallar ne kadar açık seçik ise, toplumda kişilerin tavır ve davranışları karşısında yaptırımlar kişilerin etnik kökeni, inanç sistemi, sosyoekonomik statüsüne bakılmaksızın sadece yasaların öngördüğü şekilde ve adilce uygulanırsa devlet sistemi toplumda benimsenir. Dolayısı ile toplumda bireysellik ve demokrasi de bu bağlamda kabul görür, insanlar sürü halinde yaşamak, hayatta kalmak için guruplar halinde hareketler sergilemek yerine enerjilerini bireysel düzeyde kendilerini geliştirmeye harcarlar. Bugün modern toplumlarda bunu çok somut olarak gözlemleyebiliyoruz. Buna karşın devlet sisteminin pek oturmadığı, veya farklı etnik grupların var olduğu ve sıkça el değiştiren coğrafyalarda ise insanların birbirlerine daha çok kenetlendiğini, sorunlarının çözümü için devlet kurumlarına müracaat etmek yerine genellikle kendi yöntemleri ile çözümlemeyi tercih ettiklerini görürsünüz. Çünkü buralarda devlet etkin değil veya devlet adına farklı çıkar grupları korunup kollanmaktadır, dolayısı ile de devlete karşı bir güvensizlik vardır. Aslında töre bir çeşit hukuk sistemidir. Uzun yıllara ve deneyimlere dayanan bir hukuk. İhtiyaçtan doğmuştur. Kurallar çok katıdır. Toplumun üyeleri bu kuralları aslında çok iyi bilir.

Güvenlik insan yaşamında beslenme, barınma kadar önemli bir faktördür. İnsanlar yaşamlarını ve geleceklerini güvence altına almak isterler. İşte bu güvenceyi sağlayacak bir sisteme ihtiyaç vardır. Devletin olmadığı veya ulaşamadığı toplumlarda (topluluklarda) bu güvenceyi binlerce yıldan beri sağlayan sistemdir töre. Sıcak evlerimizde televizyonlarımızdan izlediğimiz magazin haberlerinden vahvahlanarak lanetlediğimiz o töre bizim düşündüğümüz gibi üç beş cahil ya da yobazın ortaya koyduğu infaz kararlarından ibaret değildir. Ve belki de o infaz kararlarına zemin hazırlayan, bir yerde o haberi günlerce farklı açılardan rating için gündemde tutan o televizyon kanallarının da kendi katkılarını gözden geçirerek bu toplumsal suçun ortadan kaldırılması yönünde en azından neler yapabileceklerine dair sorumluluk alarak ellerini taşın altına koymalarının zamanı geçmek üzeredir.

Devlet kendi varlığını vatanın her karış toprağında adil bir şekilde hissettiremediği sürece, bölgede tek gücün ve hakimin kendisi olduğunu, her bir vatandaşın koruyucusu, kurtarıcısı ve sorgulayıcısının da kendisi olduğunu somut bir şekilde ortaya koyamadığı sürece yanlış, amacından sapmış ve üyelerine yarardan çok zarar getiren bir biçimde işlese de töre varlığını devam ettirecektir. Ve ne yazık ki biz her töre cinayetinin ardından lanetler yağdıracak sonra da her olay gibi cehalet deyip geçeceğiz.