Grooming- Çocuğu İstismara Hazırlama Süreci Nasıl İşliyor? Bölüm I

 

Ailede Şiddet Nedir?

Dünyada ve Türkiye’de Sosyal İnceleme Raporları (SİR)

(Social enquiry reports (SER) / Social inquiry reports (SIR) or Presentence investigation reports (PSIRs) or Social investigation reports (SIR))

İmdat Artan - SHU

Bu yazımda Sosyal İnceleme Raporlarını (SIR) ele alıyorum. Sosyal İnceleme Raporlarının neden sosyal hizmette önemli olduğu, SIRlerin sosyal hizmet mesleğinin neresinde yer aldığı, kimlerin Sosyal inceleme raporları hazırlayabileceği tartışılmaktadır..

Yukarda saydığım başlıkların her biri ayrı ayrı ele alınıp incelenmesi gereken konular olmakla birlikte Türkiye’de adeta istila edilen sosyal hizmet alanları ve bu alanların sosyal hizmet mesleğinde yetkin olmayan farklı mesleklerden insanlar için parsellenmesi sorununu Sosyal İnceleme Raporları ile bağlantılı bir şekilde tartışıyorum. Tartışmamı Avrupa sürecinde toplum olarak bizim sosyal hizmete bakışımız ile Avrupa’nın bize bakışı arasındaki paralelliğe vurgu yaparak sonlandıracağım.

Bu konuyla ilgili yazmaya beni teşvik eden Sayın Tarımeri’ye teşekkür ederim. Çoktan beridir özellikle mahkemeler için cezaevi sosyal hizmet uzmanlarından istenen SİRler ve bu alanda yapılan ihmaller, eksiklikler ve aksaklıkları ve de istismara uğramış çocukları için adliyelerde görüşme odalarının olmayışı, çocukların koridorlarda en az istismarın kendisi kadar yıpratıcı ve rencide edici etkisi ve çocuğa yaşattığı travmaların göz ardı edildiğine dair düşüncelerimi de bu vesile ile dile getirme fırsatı elde etmiş olacağım.

Çocuk Mahkemeleri dünyada ilk olarak ABD’de kurulmuş ve daha Sonra İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kabul görmüştür. Türkiye’de bu anlamdaki çalışmalar daha çok batılılaşma bağlamında ve Avrupa ile bütünleşme amaçlı yürütülmektedir.

John Dewey 1899’da “En iyi ve en bilge ebeveynin kendi çocuğu için isteyeceği şey ne ise, aynı şeyi toplum bütün çocuklar için istemelidir” (Dewey 1899,3) diyordu.

Amerikan çocuk refahı alanında 1820 ve 1935 yılları arasında, iki ayırt edici zaman periyodu vardır, birincisi 19 yüzyılın başlarında başlar ve Sivil Savaşla sonlanır. İkincisi 1870’te başlar ve 1930’larda sonlanır. Amerikan çocuk-genç refahını geçmişte yeniden inşa etmesi kritik öneme sahiptir, zira tarihçi Peter Stearns’in de konuyu tartıştığı gibi periyotizasyon “tarihçilerin temel katkısı değişimi anlamaktır” (Stearns 1982, 14). Kronolojik olarak değişimle ilgili örnekler sağlamak o anın gücünü, politikalara etkisini ve aynı şekilde bağlantılı olarak toplumda yarattığı değişimin etkilerini gösterir¹.

Yüzyıldan fazladır, ABD’de eyaletler gençlik adalet sisteminin çocukların yetişkinliğe geçişlerinde toplumu koruma amaçlı bir sistem sağladığına inanmaktadır. Eyaletler farkına vardılar ki çocukların suça karışmaları yetişkinlerden farklıydı: sınıf olarak daha az kabahatliydiler ve değişim için daha iyi kapasiteye sahiptiler. Bu farklılığa yanıt olarak eyaletler gençler için ayrı bir mahkeme sistemi kurdular ve ayrı bir gençlik

1 Margaret K. Rosenheim, A Century of Juvenile Justice

Aileiçi şiddet ne midir?

Güç ve İstismar

İstismarı genel anlamda; güçlünün güçsüz üzerindeki psiko-sosyal ve fiziksel baskısı ve güçsüzün istemi ve kontrolü dışında ondan yararlanması şeklinde ifade edebiliriz.

Çocuk istismarı; fiziksel, cinsel ya da duygusal yön(ler)den çocuğun ebeveynleri, bakıcıları ya da diğer insanlar tarafından kötü davranışlara maruz kalmaları ya da ihmal ve suistimal edilmesidir.

Çocuk istismarı; evlerde, okullarda (yatılı okullar başta olmak üzere), bakımevilerinde (özellikle yatılı kurumlar), kırsal kesimde arazide, sokakta ve hemen her yerde çocuk istismarı olabilmektedir.

İstismar en belirgin şekilde güç dengesinin bozuk olduğu ortamlarda yaşanmaktadır. Doğası gereği saldırgan olan insan saldırganlığını dengeleyecek güçlü ve kararlı engellerle karşılaşmadığı oranda gerek kendi gücüne olan inancını pekiştirmek gerekse diğerleri üzerinde kontrol kurmak, otoritesini pekiştirmek için kurbanını en sıra dışı ve en ilkel bir şekilde istismar edebilir.

Günümüzde özellikle media ve internet sayesinde insanoğlu kendi ilgi alanında sonsuz veriye ulaşabilmektedir. Dolayısı ile ulaştığı bu materyaller sayesinde herhangi bir alanda kendi bilgi ve becerisini arttırabileceği gibi eğilimine göre tamamen gercekdışı, fanteziye yönelik alanlara kayarak toplum ve çevresi için potansiyel tehlike de arz edebilir. İşte bu süreçte yaşadığı toplum ve toplum düzeni önem arz eder. Sistem ne oranda caydırıcı ise sapkın davranışlar o oranda kontrol altına alınır ya da kontrolden çıkar. Etkin, kararlı, sistematik işleyen yasalar varsa, adalet sistemi kişiye göre işlemiyorsa, güçlü-güçsüz, silahlı-silahsız, zengin-fakir, ağa-çoban, aşiret lideri-yanaşma gibi kavramlar yoksa, herkes eyleminden sorumlu olarak hesap verecekse, yaptığının bedelini her şekilde ödeyecekse, hiç bir güç buna mani olamayacaksa kim kimi istismar edebilir? Şu an gündemde olan çocuk istismarları (bazı bölgelerde ortaya çıkan) buzdağının görünen kısmıdır. Olay birazcık irdelendiğinde, mağdurlar başka istismarlar yaşamadan hayatları güvence altına alınarak onurları korunduğu taktirde bu tür ihbarlar çok daha artacaktır. Olayın kararlı bir şekilde üstüne gidilmesi, olaya karışanların hiçbir imtiyaza tabi olmadan tamamının yasaların öngördüğü en ağır cezalarla cezalandırılmaları, küçük yaştaki çocukların rehabilite edilerek, cezadan çok uzman terapistlerce etkin ve yeterli süre terapiye tabi tutularak topluma yeniden kazandırılmaları gerekmektedir. Bu çocuklar gerektiği gibi rehabilite edilip eğitilmedikleri takdirde yarın büyüyerek birer mafia elemanı olarak topluma katılacak böylece devlet eliyle ve devlet kontrolünde yeni suçlular üretilecektir.

Sorunları görmezden gelerek, yaşanmamış gibi var sayıp üzerini kapamaya çalışmak, sorunların varlığını kabul ederek bunları çözümleyip ortadan kaldırmaktan ve tekrarlanmaması için gerekli tedbirleri almaktan çok daha ağır bir yüktür, bedeli de daha ağır olur.