Psikoterapi ve Psikoterapist

Psikoterapi genel anlamıyla brey, aile ya da grupların psikolojik, ve(ya) psikososyal sorunlarının tesbit ve tedavisine yönelik özel eğitimli psikoterapistler tarafından yürütülen terapistle müracaatçı (danışan) arasındaki bilinçli, planlı, özgün profesyonel iletişimdir diyebiliriz.
İnsanoğlu sosyal bir varlıktır. Doğduğu andan itibaren sosyal çevre ile iletişim ve etkileşim halindedir. Doğuştan yetişkinliğe doğru yaşam süreci devam ederken bulunduğu ortamda ihtiyaçlaırnın ne oranda karşılandığı, kendisini ne şekilde ifade ettiği ya da edebilğine bağlı olarak psiko sosyal gelişimini de tamamlar. Bir çok faktörle birlikte fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçların karşılanması / engellenmesi oranına bağlı olarak kendini gerçekleştirme (mutlu ve üretken bir insan olarak hayatını sürdürme) ya da kendini gerçekleştirememe (kaygılı, tedirgin, güvensiz, saldırgan vs. olumsuz bir kişi olarak) hayatını sürdürmesi söz konusu olmaktadır. Insanlar ama büyük çoğunluğu orta bölümde yani diğer bir deyişle hayatın bir çok gerilim ve stresine rağmen dengesini koruyan ya da koruma mücadelesini sürdüren insnalar büyük çoğunluğu oluşturmaktadır. Dünyanın neresinde olursa olsun her toplumda ve her kültürde insanlar bir sosyal çevre içinde yetiştiklerinden, sosyal, kültürel, ekonomik ve iklimsel birçok faktör, insanoğunun fiziksel gelişimine paralel olarak psiko sosyal gelişiminde de oldukça önemli rol oynakatadır. İşte psikoterapinin önemi burada ortaya çıkar. Brey yetiştiği kalıplar içersinde gelişen kişilik özellikleri ve yaşadığı psikolojik ya da psiko sosyal sorunların genelde yeterince farkında değil ya da bu sorunların farkında olsa bile sorunları nasıl çözümleyip, nasıl başa çıkabileceği konusunda yetersiz kalmaktadır. Dolayısı ile psikoterapiye burada ihtiyaç duyulmaktadır. Psikoterapi çok derin psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabildiği gibi, çok sıradan, temel psiko sosyal sorunların tedavisi için de başarıyla uygulamaktadır. Bu sıradan sorunlar tedavi edilmediği takdirde ilerde çok daha ciddi sorunlara yol açacak ve bu sorunların giderilmesi için çok daha büyük zaman ve maaliyet gerektirecektir. Zaöamomda yapılacak müdahale ailelerin parçalanmasına ve değişik sosyal sorunların gelişmesine zemin hazırlayacak problemlerin de daha ortaya çıkmadan çözümlenmesine, birey, aile ve toplumun mutluluk ve sağlığına da katkı sağlayacaktır.
İnsanlar herhangi bir psiko sosyal soruna sahip olmasalar bile belirli konu ya da alanlarda kendilerini geliştirmek için kişisel olarak veya grup psikoterapi seanslarına katılabilmektedirler. Çünkü psikoterapi breyleri destek aldıkları konuda geliştirip güçlendirir.
Kimler Psikoterapi Yapabilir?
Klasik anlamda psikoterapi her ne kadar belli bir eğitim ya da meslek grubuna ait olmasa da günümüzde bilim ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak hızla gelişen psikoloji ve psiko sosyal bilim alanlarının hızla gelişmesine paralel olarak gelişmektedir ve dolayısı ile belli meslekler psikoterapinin gitikçe profesyonelleşen bir yapıya erişmesini sağlamaktadırlar. Sosyal Hizmet, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, psikiyatri alanlarında, ama özellikle ülkemizde sosyal hizmet ve PDR meslekleri lisans düzeyinde verilen eğitimde bile (mesleki altyapıları gereği) psikososyal yardım ve müdahale tekniklerini temel olarak teorik ve uygulama düzeyinde vermektedirler.
Uluslararası düzeyde ise daha çok Klinik sosyal hizmet uzmanı, klinik psikolog, klinik psikiyatri hemşirelerinin bir kısmı, psikiyatristlerin bir kısmı psikoterapi eğitimi almakta ve psikoterapist olarak mudahale yetki ve sorumluluğuna sahip olmaktadırlar. Psikoterapi süreci gerçekten de çok karmaşık bir süreç olup çok iyi düzeyde kuramsal ve uygulamalı eğitim altyapısına sahip olmayı gerektirmektedir. Ancak eğitim almak da başlı başına yeterli olmayıp aynı zamanda beceri gerektirmektedir. Yani psiko terapi bir bilim ve sanattır aynı zamanda. Bir bilimdir, kuramları çok iyi bilmeniz gerekmektedir, sanattır her sistemde farklı işleyen bu kuralları her müracaatçı sistemi için özgün uygulamak zorundasınız. Diğer bir deyişle bir klasik muziğin notalrını eksiksiz ezberleyebilirsiniz ama pianonun başına geçip parçayı çalmanız gerektiğinde bu yeteneğiniz yoksa o bilgiler hiç bir işe yaramayacaktır. Psikoterapist olmak için bilgi ve beceri gerekir dedik. Bilgi ve beceriye sahip olabilirsiniz ancak diğer bir faktör daha var ki psikoterapinin olmazsa olmazıdır o da psikoterapide etik. Bilgi ve beceriye sahip kişi eğer ki insani değerleri, psikoterapinin etik kurallarını dikkate almıyor, müracaatçının menfaatlerini korumuyor ya da koruyamıyorsa kesinlikle yaptığı çalışmayı psikoterapi olarak adlandıramaz. Bir uzmanın yaptığı çalışmayı psikoterapi oalrak adlandırabilmesi için bilgi, beceri ve değer sistemine sahip olması ve bu sistem içersinde gerçekleştirmesi zorunluluktur. Bir psikoterapi çalışması ilaçla desteklenebilir, ancak eğer psikoterapist psikiyatrist değilse, ancak bunu bir psikiatristle ekip çalışması içersinde gerçekleştirebilir. Aynı şekilde bir psikiyatrist eğer ki psikoterapi eğitimi almamış, bu alanda yeterli bilgi ve beceriye sahip değilse ancak başka bir psikoterapistle ekip çalışması içinde bu çalışmayı destekleyebilir, yani kendisi psikoterapi yapamaz. Özellikle biyopsikososyal sorunlarda ilaç tedavisi gereklilik ya da zorunluluk olabilir, bu gibi durumlarda terapist alandaki profesyonellerle ekip çalışması içinde (yani psikoterapiye ek olarak) çalışmayı sürdürmellidir.